Analityka Medyczna w Trychologii

Z fizjologicznego punktu widzenia włosy skóry głowy nie pełnią, poza walorem estetycznym, żadnej istotnej funkcji. Dlatego też ich osłabiona struktura, tendencja do wypadania, a w konsekwencji różne postacie łysienia stają się najczęściej manifestacją organizmu odnośnie stanu zdrowia.

Z tego względu niezbędna w tym zakresie jest odpowiednia diagnostyka trychologiczna, ponieważ aż 90% przyczyn łysienia i przerzedzenia owłosionej skóry głowy stanowią problemy wewnątrzustrojowe. Aby zdiagnozować typ łysienia oraz jego przyczynę należy przeprowadzić badania laboratoryjno – przesiewowe oraz dopiero na ich podstawie włączyć właściwe procedury terapeutyczne względem skutecznych zabiegów w tej dziedzinie.

W badaniach laboratoryjnych standardowo należy wykonać morfologię z rozmazem, OB i CRP, aby ocenić ogólną kondycję organizmu.

Wiele chorób o podłożu endokrynologicznym, autoimmunologicznym, zapalnym,
jak i pokarmowym może być przyczyną łysienia. Dlatego należy wykonać dodatkowo następujące badania laboratoryjno – przesiewowe:

• tarczyca: TSH, fT3, fT4, dodatkowo przeciwciała przeciwtarczycowe: antyTPO, antyTG oraz USG tarczycy – diagnostyka niedoczynności oraz nadczynności tarczycy. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku mogą pojawiać się problemy trychologiczne o mechanizmie telogenowym.
• przytarczyce: PTH – diagnostyka niedoczynności przytarczyc, których następstwem jest hipokalcemia. Taki stan chorobowy może być przyczyną wypadania czy odłamywania się wszystkich włosów. Czasami współistnieją zmiany o charakterze wyprysku i zaburzenia w strukturze płytek paznokciowych.
• nadnercza: ACTH, kortyzol – diagnostyka nadczynności kory nadnerczy, która może wywoływać hipertrihozę poza skórą głowy, natomiast na owłosionej skórze głowy u osób ze skłonnością do łysienia powoduje przerzedzenie włosów.
• hormony płciowe: LH, FSH, estrogen (estradiol, estron, estriol), 17 OH progesteron, prolaktyna, androstendion, wolny testosteron, DHEAs – diagnostyka androgenizacji (hiperandrogenizm), zespółu policystycznych jajników, menopauzy, niedoboru/nadmiaru estrogenów – dysfunkcje w zakresie hormonów płciowych stanowią częstą przyczynę różnych postaci łysienia, szczególnie łysienia androgenowego i telogenowego.
• trzustka: insulina – diagnostyka cukrzycy. U pacjentów chorych na cukrzycę stwierdza się łysienie o charakterze rozlanym zlokoalizowanym w okolicy szczytu głowy i patomechanizmie telogenowym.
• poziom witamin, pierwiastków, elektrolitów i białka: wit.B12, 25 OH D3, kwas foliowy, Fe, ferrytyna, Zn, Cu, Na, K, Ca, Mg – ich odpowiednie stężenie jest niezmiernie ważne dla utrzymania właściwej kondycji skóry głowy, podziałów mitotycznych macierzy włosa, dostarczenia niezbędnych składników odżywczych brodawce włosa oraz umożliwienia prawidłowej budowy łodygi włosa.
• test OGTT po obciązeniu 75g glukozy – krzywa cukrowa i insulinowa w celu diagnostyki insulinooporności, która może sprzyjać utracie włosów.
• przeciwciała przeciwjądrowe ANA1 – diagnostyka chorób o podłożu autoimmunologicznym, które mogą przyczyniać się do problemów skóry głowy w zakresie m.in. nacieków limfocytarnych, kolagenoz, co doprowadza do zaniku mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Procesy autoimmunologiczne mogą być manifestacją łysienia anagenowego – łysienie plackowate. Ten rodzaj badania przesiewowego jest także kluczowy do zakwalifikowania pacjenta pod kątem terapii osoczem bogatopłytkowym.
• Helicobacter pylori – bakteria bytująca w śluzówce ściany żołądka może przyczyniać się również do osłabienia i utraty włosów. Może wywoływać niedokrwistość z niedoboru żelaza, ponieważ Fe zużywane jest przez tę bakterię do jej procesów metabolicznych. Ponadto, przez uszkodzenie ściany żołądka przez ten mikroorganizm zaburzone zostaje wchłanianie tego pierwiatka. Konsekwencją może być łysienie telogenowe. Helicobacter pylori uważana jest również jako czynnik predysponujący do łysienia plackowatego.
• Demodex folliculorum (nużeniec ludzki), Demodex brevis (nużeniec krótki) – pasożyt skórny z rodziny roztoczy żyjący w pobliżu gruczołów łojowych i w mieszkach włosowych. Jego obecność w owłosionej skórze głowy doprowadza do łysienia czołowo – skroniowego.
• badanie mikologiczne oraz posiew bakteryjny wraz z antybiogramem – diagnostyka grzybicy owłosionej skóry głowy, nadmiernej flory bakteryjnej okołomieszkowej, diagnostyka Staphylococcus aureus, figówki gronkowcowej, Streptococcus pyogenes, liszajca zakaźnego, różycy, łupieżu rumieniowego. Tego typu stany chorobowe owłosionej skóry głowy doprowadzają do utraty włosów.
• test nietolerancji pokarmowych IgG zależnych – nietolerancja na niektóre produkty, typu gluten, jaja, mleko i inne, może przyczyniać się do osłabienia kondycji włosów, jak i ich wypadania w przebiegu łysienia telogenowego.
• markery nowotworowe – kancerogeneza znacząco przyczynia się do utraty włosów zarówno na etapie procesu chorobowego, jak i przede wszystkim podczas zaawansowanego leczenia, doprowadzając głównie do postaci łysienia anagenowego.

Jedynie na podstawie właściwego wywiadu opartego m.in. na badaniach laboratoryjno – przesiewowych oraz postawionej diagnozy można przeprowadzić ukierunkowaną i skuteczną terapię.
Warto podkreślić, iż skutkiem niektórych stanów chorobowych owłosionej skóry głowy, które podlegają zabiegom trychologicznym, są: łupież suchy i oleisty, nadmierny łojotok, zaburzenie procesu rogowacenia, zbyt intensywna keratynizacja i przerost warstwy rogowej naskórka, zbyt liczna flora bakteryjna, hyperhydroza, zaczopowanie ujść mieszków włosowych, nadmierna krystalizacja, łuszczyca, zaburzenia krążenia krwi.

Dlatego oprócz postawienia właściwej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia farmakologicznego niezbędne stały się także wyspecjalizowane zabiegi trichologii estetycznej, które wykazują bardzo dużą skuteczność w niwelowaniu i terapii różnych patologii i zaburzeń owłosionej skóry głowy. Z ich udziałem uzyskujemy także stymulację wzrostu nowych włosów, przedłużenie fizjologicznej fazy anagenu, hamowanie miniaturyzacji mieszków włosowych.

W efekcie synergii takiego postępowania terapeutycznego pacjent uzyskuje dużo bardziej satysfakcjonujące rezultaty na różnych płaszczyznach, ponieważ takie działania obejmują zarówno przyczynę, jak i skutek jednostek chorobowych oraz dysfunkcji skóry głowy i włosów o różnej etiologii.

mgr Karolina Marcinkowska kosmetolog,
mgr analityki medycznej ze specjalnością biomedycyny