Psychotrychologia

Psychotrychologia to nowa dziedzina medycyny uwzględniająca psychosomatyczne aspekty chorób włosów, kompleksowe podejście do pacjenta uwzględniające wpływ czynników osobowościowych i społecznych, oraz kompleksową terapię zaburzeń wzrostu włosów.

Co to znaczy: „psychosomatyczne aspekty chorób włosów”?

Oznacza to, że na powstanie, rozwój i leczenie chorób włosów mają wpływ czynniki psychologiczne takie jak stres i jego następstwa czy też bagaż życiowych doświadczeń (np. urazy emocjonalne z dzieciństwa czy traumy).

Pierwszym czynnikiem, o jakim mówią pacjenci podczas swojej wizyty w gabinecie to stres. Dlatego też najnowsze badania koncentrują się na wykazaniu zależności między układem nerwowym i immunologicznym a skórą.

Skóra, jest widoczna „na pierwszy rzut oka”, podobnie jak włosy, rysy twarzy, postawa ciała, ubiór – tworzy nasz wizerunek zewnętrzny – stanowi o pozytywnym lub negatywnym odbiorze nas przez otoczenie. Nierzadko, chorzy trichologicznie sami izolują się społecznie lub też doświadczają od najbliższych odtrącenia, wyizolowania, wykluczenia lub odmowy w udzieleniu pomocy czy wsparcia. O rozumieniu własnej choroby decyduje głównie poziom wiedzy na jej temat oraz na temat społecznego odbioru jej oznak, tych widocznych „na pierwszy rzut oka”.

Niezmiernie ważne są również emocje wzbudzane zarówno przez samą chorobę, jak i jej objawy. Emocje są tym bardziej negatywne, silne i trwałe im bardziej choroba jest oceniana, jako przewlekła i trudna do wyleczenia, a objawy szczególnie dokuczliwe, wstydliwe i nie do ukrycia. Od wyniku tej oceny zależy z kolei nie tylko jakość życia chorego, lecz także jego samoocena, obraz samego siebie i poczucie własnej wartości oraz oczekiwanie (lub nie) akceptacji społecznej , a tym samym – odsunięcia lub przybliżenia widma napiętnowania.

Dla pacjenta trichologicznego moment uświadomienia sobie swojej choroby, jej przyczyn oraz związanych z nią zagrożeń wywołuje na ogół bolesny szok, któremu towarzyszą negatywne sądy o sobie i zmiana postrzegania własnego wizerunku, głównie – z powodu niekorzystnej wiedzy na temat stanu zdrowia i własnego wyglądu. Proces ten doprowadza do obniżenia samooceny, spadku poczucia własnej wartości i nieakceptacji siebie. Dlatego też najistotniejszą sprawą jest ochrona własnego „ja” oraz zmiana w postrzeganiu własnego wizerunku.

Jeśli natomiast choroba ma charakter postępujący, a jej objawy nasilają się i pogarszają wygląd zewnętrzny, to z dnia na dzień niszczy ona osobowość, wzbudza lęk i niepewność,
co do własnej przyszłości, a także dezaprobatę, wstyd, poczucie winy i coraz bardziej negatywną ocenę siebie, własnej sytuacji zdrowotnej i własnego miejsca w świecie społecznym. Wszystkie te czynniki powodują uruchamianie przez chorego mechanizmów i zachowań obronnych, które tworzą własny styl radzenia sobie z chorobą.

W leczeniu pacjentów trichologicznych stosuje się zarówno farmakoterapię, szeroki wachlarz zabiegów trichomedycznych, jak i psychoterapię. W zależności od podejścia psychoterapia modyfikuje przekonania pacjenta, zwiększa umiejętność radzenia sobie ze stresem, formuje optymistyczne nastawienie do świata, poszerza świadomość na temat przyczyn napięć psychicznych, zablokowanych pragnień i konfliktów wewnętrznych leżących u podstaw zaburzeń. Psychoterapia, zatem ma na celu reorganizację struktury psychicznej, która podtrzymuje chorobę, a nie – jak w farmakoterapii – zniesienie objawów.

Dlaczego psychoterapia jest tak ważna w procesie leczenia?

Pacjent otrzymuje wsparcie (pozytywna relacja terapeutyczna, doświadczenie ulgi, spadek napięcia, doświadczenie zaufania do terapeuty);

Pacjent poszerza swoją świadomość (otrzymywanie informacji zwrotnych, wgląd, uczenie się poznawcze, korektywne doświadczenia emocjonalne);

Pacjent podejmuje działanie (zmiana zachowania, modyfikowanie doświadczeń, nowe pozytywne doświadczenia);

Pacjent trichologiczny jest często bagatelizowany przez wielu specjalistów i z tego powodu może czuć się niezrozumiany i bezradny. Z pomocą przychodzi współczesna trichologia, która – uwzględniając holistyczne podejście do leczenia – w pełni zaspokaja potrzeby chorego i oferuje coraz więcej skutecznych metod leczenia. Niemniej jednak, uzyskane efekty w znacznej mierze zależą od zaangażowania pacjenta i jego pełnej współpracy z zespołem terapeutycznym.

mgr Alicja Grupka psycholog, psychoterapeuta